Langabezia-tasa

Emakumeen langabezia tasa gizonena baino txikiagoa da lehen aldiz

Lehen aldiz emakumeen langabezia-tasa gizonena baino txikiagoa da. Beti gizonek langabezia tasa txikiagoa izan dute. Lehenik eta behin, zer da langabezia-tasa? Langabezia-tasa lanaren eta langabeziaren arteko erlazioaren zifrak herrialde baten datu ekonomiko zehatz eta zabalenen artekoak dira., hilero biztanleria aktiboa neurtuz lortzen dira eta galdeketa baten bidez egiten da zenbait etxetan, azkenaldiko lan historialari buruzko galderekin. Ekonomia adierazle nagusi honek, kezka eta ardura pizten du gobernu, alderdi politiko, sindikatu eta iritzi publikoarengan.

Datu hauek Araba, Gizpuzkoa eta Bizkaikoak dira. Sara de la Rica-ren hitzetan "erkidegoan emakumezkoen langabezia tasa (%9,1) txikiagoa dela gizonezkoena baino (%9,7). Izan ere, gizonezko okupatuen kopurua ia bere horretan gelditu da, baina 17.000 emakume okupatu gehiago zenbatu dira urte hasieratik. Hala ere, oraindik gizonezko gehiago daude lanean, eta emakumeak okupatuen %47,3 dira".

22.000 langabe gutxiagorekin, langabezia tasa %10etik beherakoa da: %9,42. Hala ere, jaitsiera horretan 25 urtez azpiko gazteen langabeziaren jaitsiera handia. Epe luzeko langabeetan ere joera positiboa antzematen du, azken hamabi hilabeteetan zenbatutako 22.000 langabe gutxiago horietatik 17.000k denbora luzea zeramaten langabezian.

Sektoreen bilakaerari begira, azken urtean sortutako enplegu guztiak zerbitzuen alorrean eratu dira 24.000 lanpostu gehiagorekin. Industrian, berriz, joera kaskarra darama enpleguak, 8.000 lanpostu galduta. Sarade la Ricaren txostenaren arabera, eraikuntzako enplegu kopuruetan ez da izan aldaketa esanguratsurik. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan. Nekazaritzaren sektoreak, orotara soilik 10.000 enplegu hartzen dituela ere azpimarratu du.

Beste alde batetik, 2018ko hirugarren hiruhileko datuen arabera, Euskal Herriko langabezia tasa %9,29koa da. Aurtengo bigarren hiruhilekoarekin alderatuta, langabezia %0,55 jaitsi da. Guztira, 136.400 langabetu daude Euskal Herrian.
Bizkaian, berriz, 4.600 langabetu gutxiago daude eta honek langabezi tasaren %0,75 eko jaitsiera suposatzen du. Nafarroan, era berean, 1.000 langabetu gutxiago daude. Gipuzkoan, berriz, langabezia-tasa igo egin da azken hiru hilabeteetan, %0,20 igo da. Azkenik, Ipar Euskal Herrian 200 langabe gutxiago daude, %0,10 jaitsi da.

Hurrengo argazkian, Euskal Herriko langabezia-tasa agertzen da, 2017.urteko 4.hiruhilekoa. 

 


Informazio iturri desberdinetik hartuta da, baina albiste oso garrantzitsua da emakumeei dagokienez. 

Negozio fidagarriak

ENPRESA FIDAGARRIAK

Jende asko negozio bat ireki nahi du baina askotan gehiago pentsatzen degu gure gustuetan benetan negozio horrek duen errentagarritasunean baino. Adibidez, norbait tartak oso gustoko dituenak ezin du pasteleria bat ireki beste lau dauden leku batean.

Horregatik konturatu behar gera batzuetan gutxien gustuko ditugun negozioek etekin handiagoa sortu dezaketela. Ehorzketen negozioa adibidez ez zaio inorri gustatzen, izan ere, inorrek ez nahi du hildakoekin lan egin nahi. Enpresa horrek bi abantaila handi ditu. Bata, ez da normalean konpetentzia handirik egoten, egon izaten da bulego bat herri edo auzo bakoitzeko. Bestetik, abantaila handiena eta negozio fidagarri bat bihurtzen duena da nahiz eta krisi oso latza egon edo beste edozein arrazoi beti egongo dira "bezeroak", hau da, hildakoak.

Nire ustez, gustura lan egiteko eta gainera enpresa on bat izateko erdibideko zerbait aurkitu behar da, adibidez, tartak gustuko baldin badituzu askoz ere fidagarriagoa da okindegi bat irekitzea eta bertan zure tartak saltzea pasteleria bat irekitzea baino.

 EZKONTZEN NEGOZIOA

Urtero Espainian, 170.000 ezkontza baino gehiago ospatzen dira naiz eta estatistiken institutu nazionalaren arabera, hamarkada batean %16eko jaitsiera izan du. Ezkontza baten batez besteko prezioa 200.000 euro inguru balio du.

Prezioan hainbat gauza hartu behar dira kontuan; gonbidatu kopurua, ekitaldi mota, jantziak erosi berriak, alokatuak edo bigarren eskukoak diren, “luna de miel” bidaia eta abar. Gainera, ezin dugu ahaztu gonbidatuei ere dirua kostatzen zaiela, izan ere, opari edo ematen den dirua, batez beste pertsonako 200 euro ingurukoa da.

Banketea da garestien ateratzen dena. Kontuan hartu behar ditugu baita, lekuaren alokairua, dekorazioa, hamaiketakoa, musika (DJ edo orkestra musika den arabera 700 edo 2000 euro arteko kostua du). Eta ere oso garrantzitsua da argazkigilea, argazki eta bideoak egin ahal izateko, honek 2500 euroko kostua du.

Normalean, emakumeek eta gizonek ez dute diru kopuru berdina gastatzen beraiengan. Emakumeek diru gehiago gastatzen dute ekitaldi honetarako. Izan ere, pelukeriak, makillajeak, oinetakoak, gehigarriak..etab 600 euro inguruko kostua dute. Eta batez ere biei desberdintzen dietena jantziaren edo arroparen kostua da. Ezkontzako soineko batek 2000 euro inguru balio du, aldiz, jantzi batek 1200 euroko kostua du.

90 hamarkadatik aurrera, Espainia, ezkontzetako soinekoak  gehien saltzen dituen herrialdea da munduan, Txina ondoren. Baina esan beharra dago, Txinak kantitatean irabazi arren, diseinu eta kalitatean Espainia hobea da.

Sektore honek, 1.300 milioi euro mugitzen ditu Espainian, alegia  %13a hartzen du ehungintzaren merkatuan, Millennial Brides-en informearen arabera.

Esandako guzti honekin, ideia bat eduki dezakegu ezkontzen eraginez mugitzen den diru kopuruataz. Adibidez, Donostian orain dela gutxi emakume filipinar eta gizon indiar baten ezkontza ikusgarri bat ospatu da. 150 gonbidatu zeuden eta denak Maria Cristina hotelean ostatatu ziren.

Ezkontza katolikoa ospatzeko, Hainbat lekuetara juteaz aparte, luxuzko jatetxe eta tabernetan (Bokado, Gandarias eta Mugaritz) ere egon ziren. Hurrengo egunean, ezkontza hindua, 10 pertsonek loreez eta beste hainbatek beste apaingarriz apaindu zuten Miramar jauregia han ospatu ahal izateko.

Horrek guztiak hiriari aberastasun eta jendeari lana eman zion.

http://www.finanzasparamortales.es/el-negocio-de-las-bodas/

https://www.diariovasco.com/san-sebastian/sebastian-supera-bollywood-20180905070816-nt.html

https://www.google.es/search?rlz=1C1CAFB_enES606ES606&biw=1517&bih=730&tbm=isch&sa=1&ei=-43TW83mIYf5wQLj_5ygCg&q=san+sebastian+supera+a+bolliwood&oq=san+sebastian+supera+a+bolliwood&gs_l=img.3...29478.35161.0.35405.20.13.0.7.7.0.121.1012.11j2.13.0....0...1c.1.64.img..0.15.702...0j0i67k1j0i30k1j0i8i30k1j0i24k1.0.TioD1Sq-O5c#imgrc=5Z51nEzHaF61mM:

LAN POSTU BERRIAK ETA ETORKIZUNEKO LANAK

LAN POSTU BERRIAK ETA ETORKIZUNEKO LANAK

Denek nahi dugu lan egin gustuko dugun gauzetan. Gaur egun hori lortzea gero eta errexagoa da, geroz eta lan postu berri gehiago sortzen ari dira. Horrek bakarrik ez du denek nahi ditugu lan postuak sortzen, ere ekonomian eragin handia du, adibidez jendea parotik ateratzea, etorkizunerako jende berriari lana sortzea, ekonomiaren igorapena…

Etorkizuneko jendeari hori larritu egiten dio, zer ikasi, ikasi egiten duten hori ea irtenbide asko edukiko duen, nolako lana egon daiteke hemendik urte batzuetara, zer eskatzen duten enpresa eta zer eskaini egiten dute… Galdera hauek egunero egiten dituzte… baina, zein dira gaur egungo irtenbiderik onenak?

El Confidencialestudio esaten duenez, irtenbiderik onenak, informazioaren teknologia, sanitate publikoa, zerbitzu finantzieroak, industria, digitalizazio, eta energia eta errekurtso naturalak.

Grafiko honetan ikusi dezakegun bezala, digitalizazioa esparru handiena bete edo osatzen du. Honek esan nahi du, digitalizazioa gaur egungo lanetan garrantzi handia du, orduan demanda handiago egongo da ikasteko.

Azken honetan, ikusi dezakegu lehen esan ditugun lanak, rankin laboral batekin egina.

Ondorioz, nire ustez, nahiz eta kontuan hartu behar den nolako lanak egongo diren, zenbateko demanda… kontuan hartu behar da ere zuk gustuko duzuna. Egiten baduzu gustuko ez duzun lan bat, lan hori errazagoa egingo zaizu.

2020ko soldata minimoen igoera

    Gobernuak 2020rako %36 batean igo nahi du soldata minimoaren kopurua, mila eurora iritsiz hilabetero. Edozein langileren esplotazioak ekiditeko, eta, lehen zegoen soldata minimoarek kopurua bizitzeko oso baxua dela eta igoko dituzte soldata minimoak. Igoera hau 2004etik 2017ra egon ziren igoera guztien parekoa da urte bateko igoeran soilik. 

Gobernuburuak hau agente soialekin adostu beharko du baina haren ustetan ez da inongo arazorik egongo. Zifra hontara iristeko urteko 2020an, urtero 132 euroko eurrera eraman beharko zen.                                                                                      Ez da bidezkoa jornada osoa lan egiten duen langile batek ez kobratzea ezta mila euro ere. Azken finean, oraingo gobernuak soldata minimoen igoera honekin lan egiten duten horien bizitza kalitatea hobetzea da, kexa asko biltzen baitira gehienbat obreroen sektorean, baita lehengaiak eskuratzeaz arduratzen diren sektoreetan ere. Hauek gehienbat jarduera fisiko oso gogorra egiten dutenez baina, edozeinek egin dezakenez, soldata baxuak izaten dituzte normalean.

    Argi dago lehengo hau onartzen bada, enpresa guztiak zifra hauetara, eta ondorioz, estrategiak eta abar eraman beharko dituzte akabo hau onartzeko eta diru bera irabazteko, edo bestela, irabazitako diru kantitatea drastikoki eroriko da.
Honen harira kontuan izan behar da, bai, soldata minimoaren igoerarekin jende piloaren bizitza kalitatea igoko dela baina, hain produktiboak ez diren sektoreetan langile bat kontratatzeko aukera ere getxi egingo dela, izan ere, diru gehiago ordaindu beharko dietelako eta balitekelako empresa txiki honek ezin izango du soldata berri honen kargu egin. Honek langabezia genera dezakela kontuan hartu behar da baita ere. 

OXFAN Intermon

OXFAN Intermon ikerketaren arabera, sexuaren araberako desabantaila ugariak daude lan soldatetan; emakumeak gizonezkoen azpitik daude. Hori aldatzeko ordea, gizarteko legeak aldatzeko beharra dago. Politikoki aldaketak egin gabe, berdin jarraituko dugulako.

Ikerketa honek eskainitako datuen arabera, soldata minimoa duten 10 pertsonetako 7 emakumeak dira. Gizon eta emakume batek lan berdina egin arren, kontratu ezberdina izan ohi dute: ez baidituzte erraztasunik; bidaiatzeko aukera, ordu extrak... esaterako. Izan ere, emakumeak dira etxeko eginbeharretaz arduratzen direnak eta horregatik, ezin dute nahi beste denbora lanean igaro. Hau da, emakumearen laneko ordutegia 7tan bukazen bada, etxera joan behar dira haurrak zaintzeko eta gizonezkoak berriz, hori egiteko joera ez dutenez, denbora gehiago eskaini diezakete lanari.

Europan, emakumeek denbora bikoitza igarotzen dute etxeko eginbeharrak egiten gizonezkoekin konparatuz. Gainera, gizonezkoek irabazten duten euro bakoitzeko, emakume batek 0,86 euro irabazten dituzte eta hori dela eta, urtean 59 egun gehiagoz lan egin behar dute diru kopuru berdinak irabazteko.

Bestalde, emakumeen %50ak etxeko eginbeharrei eskaintzen die denbora, gizonezkoetatik %13 bakarrik egoera berdinean daudenean. Ehuneko hamahiru horrek, boluntarioki dute jarrera hori, %87ak jarrera pasiboa dutelarik. Beste era batera esanda, eginbehar horiek egiten dituzten biztanleriaren %87,9 emakumeak dira. Eta hauetatik %55ak jazarpen sexualak jasan behar izan dituzte.

Aipatutakoa kontuan izanda, hau al da gure gizarteko berdintasuna? Zer dela eta gertatzen da hau? Zer egin beharko genuke hori ekiditeko?

FUTBOLA, GAUR EGUNGO EKONOMIA MOTORRA

Futbola, gaur egungo diru iturri handienetako bat. “Football Money League”k egindako ikerketen arabera, futbola bere einean munduko ekonomian hamazazpigarren lekuan konkatu dezakegu, baina, denbora pasa bezela munduko jende gehienak futbola ikususten du eta horregatik aurki dezakegu lehenengo diru-sortzaile bezala.

Urtero ikerketa ezberdinak egiten dira honen inguruan, eta 2013ko ikerketa batek esan zuen urte hartan 140.000 lanpostu baina gehiago sortu zituela eta afirmatu dezakegu milaka eta milaka enpresa eta langilek futbolagatik ematen dutela beraien "bizia", izan ere, kirol honek sortzen duen ikusle kopuruarekin, beraien talde gogokoena ikustera joaten den miloika jende dugu eta honek hotel, taberna, denda... asko eta askori izugarrizko ditu kantitatea ematen die eta baita lanpostu asko sortzen ditu. Hauek guztiek zuzenean jasaten dute kirolaren influentzia, baina badaude beste asko zeharka influentziatzen uzten direnak futbolagatik, 2013ko ikerketa horrek dionez urte hartan ia 3000 milioi euro ingresatu ziren Espainian zeharkako enpresa horietan.

Jende asko kexatzen da futbolariek eta entrenatzaileek kobratzen dute diru kantitate izugarri hoiengatik, baina, nahiz eta ez hain exageratua izan klubek ere imajinatu ezinezko kantitateak irabazten dituzte, adibidez, BBVA ligan egoteagatik bakarrik, gutxi gora behera, Espainian, hiri bakoitzak 30 milioi euroko inpaktua dute. Generalean esan dezakegu futbol munduak bai lanpostu eta diru kantitate handiak sortzen dituela eta zu futbol munduan sartuz geroz dirua irabaziko duzula zihurra dela. 

Hau guztiagatik eta gehiagogatik esan behar da futbola gaur egun beharrezkoa dela munduan, bestela milioika jende lan gabe geratuko baitzen eta herrialdeetako ekonomiak izugarrizko beherakada jasoko baitzuen.

ITURRIA:

• https://worldfootballsummit.com/el-futbol-motor-de-la-economia-y-el-empleo/ 

Argindarraren prezioa

Sarritan ikusi eta entzuten ditugu argindarraren inguruko albisteak, baina inoiz jartzen al gara pentsatzen zergaitik ordaintzen dugun hainbeste harengatik? Gaur egun inoiz izan duen preziorik altuena izatera ailegatu da eta ematen duenez gauzak aldatu ezean, gehiago igotzen jarraituko du.


1997an, Jose Maria Aznar Espainiako gobernuko presidentea zenean, hasi zen merkatu energetikoaren liberalizazioa. Argindarraren kontsumitzaileak, ordaintzen duenaren %35 soilik kontsumitzen du errealitatean, % 21 zergak dira eta geratzen den %44 ordainsariak.  Gizarteak ezjakintasun handia du gaiaren inguruan, konsziente gara argindarra garesti dagoela eta harengatik asko ordaintzen dugula, baina askotan ez dakigu zer ordaintzen dugun eta zer ez. Gainera, ez gara konsziente zenbat erabiltzen dugun, hil bukaeran faktura iristen zaigun arte.

Gaur egungo prezioekin, hirugarren munduko pertsonek soilik kontsumitu dezakegu argindarra. Nahiz eta giza eskubide bat den etxe bat izatea hark ekartzen dituen gauza guztiekin, Mundu honetako % 52ak soilik kontsumi dezake. Baina honen atzean konpainia elektrikoak daude, benefiziario nagusiak. Adibidez, Ibedrola, Endesa...

Ala ere, guk asko dugu egiteko honen aurrean. Hasteko guk egiten dugun kontsumoa gutxitu eta horretarako neurgailu bat ipini. Gainera, oligopolioetako enpresak ez hautatzen saihatu behar dugu, horren ordez, energia berdea saltzen duten enpresetara joanaz. Horrela, aurreztu egingo dugu eta baita gutxiago kutsatu ere.

Black Friday sortzen dituen enpleguak

Kontsumo handiko sektoreak 25.000 enplegu sortuko ditu “Black-Friday” ean

Black Friday azaroaren 23 an hasten da eta asteburu osora luzatzen da, egun hauetarako 25.000 enplegu baino gehiago sortuko direla hurrengo gabonetako denboraldirako.

Gabonetako kanpainaren etorrera azaroaren amaieran etorriko da, 'Black ostirala' eta abenduaren Konstituzioko zubiaren erosketen aurrerapenarekin bat etorriz.

Enpresari askok esan dute ekarriko dituzten langileak oso onak izango direla; hau da kualifikatuak izango direla baina beste aldetik ere esan dute hauekera emango dizkiotela ikasle gazteei beraien lehenengo lan aukera da.

Azterketaren arabera, sektoreko langileen% 86,6k kontratu mugagabea du, enplegu egonkor eta kalitatearekin duen konpromisoa erakusten duena. Horrez gain, gazteen enplegua da konpromisoa, enpresak sortutako bi lanpostuetatik bat 30 urtetik beherako seme-alaba da. Eskala handiko fabrikazio enpresen kasuan, hiru bat da.

Gaur egun geroz eta handiago da egun hauetako kontsumoa eta argi dago horretarako enplegu asko sortu behar direla eta aukera ona dela gabonetako erosketak aurreratzeko, baina egia da ere erosketa konbultsiboak sortzen dituela eta horrekin kontuz ibili behar gara bezeroak.

Coca-Colaren irabaziak

Coca-Cola 775milioi irabaziko ditu irailean

Coca-Cola marka, 775milio euro irabaziko ditu irailean beste urteekin konparatua %3.5 gehiago irabaziko du.

CNMV edo Comisión nacional del mercado de valores ek ateratako emaitzetan argi ikusten da urtarriletik irailera arte 8.724 milio euroeskuratu duela Coca-Cola enpresak eta ateratako indizetan ikusten da beste urteekin konparatuta ia %4 baino gehiago irabazi dutela aurten beste urteekin alderatuta.

Baina CCEP explikatu du %0.5 ko jeitsiera txiki bat egon dela eta hau izan daiteke aurtengo udarako tenperatura Espainian eta Frantzian okerragoak izan direla eta hori izan daiteke jeitsiera txiki horren arrozoietako bat.

Beste arrazoi bat izan daiteke Erresuma batuan freskagarrietan ezarri duten impostu berria.

Merkatu geografiko printzipalak Espainian, Portugal eta Andorra jarraitzen dute izaten. Baina azkeneko urtea leku hauetan %24 - %25 eko jeitsiera izan du aurreko urteekin konparatua.

Gainera badakigu gehien saltzen diren edariak freskagarriak dira %85 bentak dira eta ura eta zukuak %15 ko bentak dira.

Pentsiodunak kalean

PENTSIODUNAK KALEAN

Pentsiodunak duela gutxi arte isilik egon dira; pentsioa kobratu, gastatu eta kito. Ez zuten protestarik egiten; agian, uste zutelako lan egin behar dela protestatu ahal izateko. Eta bat-batean animatu dira kalera irtetera. Ez dakigu nola, nork antolatuta, baina eszenatokira agertu dira garrasi egiten, beren bizi-kalitatea hobetu nahi dutelako. 

 

Ikusirik bizitza garestitzen ari dela egunetik egunera eta beren pentsioak, ordea, ez direla igotzen, ez dute beste aukerarik izan: kalera irten dira oso haserre, pentsio duinak eskatzera.

Estatuko hiri handi batzuetan, Bilbon batez ere, ondo antolatuta daude, eta oso maiz betetzen dituzte kaleak pentsio handiagoak eskatzeko. 

 

Pentsiodunak kalean egotea arazo handia da Madrilgo gobernuarentzat (pentsioak Madrildik ordaintzen dira); alde batetik, pentsiodunak boto emaileak direlako, eta bestetik, pentsioak igotzeko diru asko behar ddelako.

Konponbidea zaila da, baina nola edo hala konpondu beharko du gobernuak arazo hori, pentsiodunen botoak lortu nahi baditu. 

 

Orain arte pentsioen igoera bakarrik eskatzen zuten. Baina negua etortzearekin batera etxeko gastuak (ur beroa, kalefazioa...) biderkatzen direnez, faktura horiek ordaintzeko laguntza ere hasi dira eskatzen pentsiodunak.

Duela gutxi arte kalea paseatzeko bakarrik erabiltzen zuen kolektiboa haserretu egin da, eta orain kalea hartu du manifak egiteko.

Ia egunero entzuten dugu pentsioak egunen batean agortuko direla eta guk ez dugula pentsiorik kobratuko. Eta orduan? Ekonomilariak ez dira gai arazo ekonomiko hauek konpontzeko? Kezka horrekin bizi beharko dugu?

- Erabilitako informazio-iturriak: https://www.hoy.es/economia/pensiones/pensionistas-colectivo-social-bono-electrico-20180922200718-ntrc.html

LEHEN MAILAKO IKASLEEN GEHIENGOAK EGUN EXISTITZEN EZ DIREN LANBIDEETAN EGINGO DUTE LAN

Ordenagailuak duela urte gutxi iritsi ziren ikasgeletara, dirudien baino gutxiago, eta orain tableten garaia eldu da.OCDE-aren arabera, hiru ikasleentzat bat dagoela jakin da. Ala ere, helburua ez dago makinen estruktura eta konektibitatearen aurrerapenean. Ze erabilera ematen zaion ikaskuntzan, horrek ematen du zeresana, non teknologiak gorabeherak izan bai ditzake lanean. “Irakaskuntza paradigma aldaketa baten aurrean gaude” jakinarazten digu Josu Abedok, Errioxako Unibertsitate Nazioarteko Biorrektoreak, Errioxan atzotik ospatzen ari diren zortzigarren Geroa Erdarazko jardueretan. “Lehen mailako ikasleen %65ak, egun ezagutzen ez ditugun lanbideetan egingo dute lan” , gogorarazten digu.

Ikasleen formazioa nola bideratu, lan egiteko garaian konpetenteak izan daitezen, abilezia izan dezaten gero lana aurkitzeko eta noski zerikusi handia du irakaskuntza digitalak guzti honen aurrean. “Guk algebra Baldorren liburuekin ikasten genuen, baina lortu behar dena da, teknologia lan pedagogikoaren konplementu izan dadila, ez soilik e-mail bat bidali edo chat bat irekitzea bakarrik”, ziurtatzen du Mauricio Agudelok, CAF-eko telekomunikazioan adituak, baita Errioxako Udalak eta organizatzaileek ere.

“Ikasi, lan egin, ongi pasa eta bizitzea geroz eta eginkizun solapatuagoak dira eta jadanik ez dira bulegoak lan egiteko lekuak ez eta ikasgelak ikastekoak ere” jakinarazten digu Jose Francisco Ballestak, Murtziako Unibertsitateko errektore ohiak, egun bertako alkate denak. “Lan egiteko moduak aldatu dira, protestatzekoak baita maitatzekoak ere, eta aldaketa sozial horietara egokitu behar dugu” dio.

Ballestak Unescoren zifrak aipatzen ditu, aldaketa hauen tamaina ikus dezagun: 2009an, 153 milioi unibertsitario zeuden eta heldu den hamarkadan 200 milioi baino gehiago izango dira, hauetatik %46ak on line bidez ikasten du. Guzti honen erdiak baino gehiago emakumezkoak dira 2013 garren urtetik, historian lehen aldiz. Ala ere, erronka digitalaren aurrean, zifra hauek ñabartu egiten dira.80ko hamarkadan baino “emakume gutxiagok ikasten ditu garapen teknologikoarekin zerikusia duten karrerak eta honek enpresen beharrak asetzerakoan arazoak sortzen ditu”  David Lunak dioenez, Kolonbiako Informazioaren Teknologiako ministro ohia izanak,Telefonika, eta beste zenbait enpresek babestutako lehen ekitaldi batzuetan.

Nere ustez, teknologiak garrantzi handia du lan munduan eta denok horren jabe izan behar dugula uste dut. Begi-bistakoa da, irakaskuntzan ere ze garrantzizkoa zaigun.

BITCOINA

BITCOINA

Bitcoin-a 2009an Satoshi Nakamotok sortutako moneta birtual bat da. Azken urteetan geroz eta ezagunagoa egin da, eta jende asko hasi da moneta hau erabiltzen edota inbertitzen.

Hala ere, herrialde askotan haren erabilera debekatu dute:

• Bangladeshen: Bitcoin-a erabiltzen baduzu 12 urtez atxilotuko zaituzte
• Bolibian: Bolibiako Banku Zentralak zera esan zuen “Es ilegal utilizar cualquier moneda que no está emitida y controlado por un gobierno o una entidad autorizada.”
• Txinan: Bankuetan soilik dago debekatuta
• Ekuadorren: Ekuadorren moneta birtual berri bat sortzen ari direnez bitkoina debekatu egin dute bertako moneta ordezka ez dezan.
• ...

Horren ondorioz 2017aren bukaeran bitkoina balioa galtzen hasi zen:

LANGILEAK VS MAKINAK

LANGILEAK VS MAKINAK

Teknologiak aurrerapen handiak egin ditu azken urteetan, telebistak, mugikorrak, kamerak, makinak… Honek eragin zuzen a izan du enpresetan, makinekin lan eginda askoz ere azkarrago produzitzen baitute. Eta, nola eragiten du horrek langileengan?

Geroz eta langile gutxiago behar dituzte enpresek, makinak merkeagoak eta azkarragoak baitira eta horren ondorioz langabezia handitzen ari da. Horren adibide on bat super merkatuetako kutxak dira: Geroz eta kutxazain gutxiago ari dira super merkatu handietan lanean eta kutxazain automatikoak jarri dituzte beraien ordean.

Kukuxumusuren likidazioa

Kukuxumusuren likidazioa

Univers Paloseco Kukuxumusuren enpresa udaberritik jakin izan du Ogasunari 1 000 000€ zor dizkiola. Ezin izan dute honi aurre egin eta momentu honetan likidazio fasean dago. 

Hau ez gertatzeko ahaleginak egin dituzte: 3 dendatik 2 itxi dituzte.  Iruñeko Mercaderes kalekoa dago bakarrik irekita. Momentu honetan itxita dago jada, irailean itxi baitzuen. 30 langiletik 3 bakarrik geratzen dira orain. 20 langile uztailean kaleratu zituzten eta beste zazpiak abuztuan.

2014an ixteko zorian egon zen ere bai baina urte horretan akziodun berriak sartu ziren. Akziodunetako bat Ricardo Bermejo diseinatzailea izan zen eta honek gorakada eman zion enpresari.

Kukuxumusu enpresa itxita dago webgunea itxita dagoelako eta ez dagoelako dendarik irekita.

ETXEGABETZEA

Etxegabetzea alokairu edo hipoteka bateko baldintzak ez betetzeagatik etxebizitza bat uztera behartzeko agindua eta horren exekuzioa da.
Espainian 2017an zehar, ia 100 etxegabetze produzitu ziren egunean alokairua ez ordaintzeagatik, lau orduro. Joan den urtean, arrazoi honengatik guztira 35.666 familia izan ziren etxegabetuak, hipoteka ez ordaintzeagatik etxea galdu zuten 22.330 familien kontra. Guztiaren %6oa.

Kasuak kasu, Amara Berriko Patxi Zubiaurre bizilaguna etxetik bota dutela jakinarazi du Stop Kaleratzeak plataformak oraindela gutxi. Protesta egiteko deia zabaldu zen arren, Stop Kaleratzeak plataformak azkenean bertan behera utzi zuen deialdia. Urte hasieran ere kanporatzen saiatu ziren, baina presio sozialari esker etxegabetzea bertan behera geratu zen. Bizkaiko Abacredit mailegu enpresak utzi zion dirua Zubiaurreri. 100.000 euro inguruko hipoteka zuen, %19,5eko interesarekin. 40 urte darama etxebizitza horretan bizitzen. Jubilatuak ezin izan zion hipotekari aurre egin 2014an.

Esan beharrik ez dago edozein aurki daitekeela noizbait egoera honetan, hainbat kausa desberdinen ondorioz batzuetan bankuarekin zorretan dauden pertsonak ordaindu ezinik aurkitzen dira. Gehienetan euren etxea izaten da bankuek izaten duten berme bakarra, eta horrek bultzatzen gaitu horrelako egoeretara. Metodo hau kenduz gero bankuek beraien berme bakarra galduko luketen arren, ez zaizkit bidezkoak iruditzen egoera hauen aurrean hartzen diren neurriak. Izan ere, askotan familia hauentzat ondorioak muturrekoak izaten dira, eta berez pertsonek etxebizitza duin eta egoki bat izateko eskubidea dugun arren, familia hauek kalean geratzen dira. Arazo hau konpontzeko beste hainbat irtenbide egon daitezkeela kontsideratzen dut, nahiz eta zaila izan daiteken adostasun batera heltzea. Beti egongo da beste era bateko neurriak hartzeko aukera, giza eskubideak eta gizakien oinarrizko beharrak errespetatuz.

OPERACIÓN TRIUNFO

OPERACIÓN TRIUNFO

Operación triunfo musika programak fama handia zuen arren, 15 urtetan ez da berriro ere ikusi, aurreko urte arte, 2017ko edizioa.

Duela 15 urte, lehenengo edizioan 4,4 milioi euro gastatu zituzten programa Aurrera tera zedin, 16 parte hartzailerekin. Haietako   bakoitzak 120000 euro irabazi zituen. Gainera, urte hartako haien eurobisioko edizioa, historiako ikusiena izan zen, 14 milioi espektadorerekin.

2017ko bueltak izugarrizko arrakasta izan zuen. Lehenengo galan 2734000 espektadorerekin hasita ere, finalera 12873000 espektadorerekin iritxi baiziren.

 Operación triunfoko lehen edizioa ez zen arrakasta ekonomiko bat izan, izan ere, produktoreak 4,4 milioi eurotak aurrekontua jarri zuen, bai escenario edo platoa eta bai parte haratzaileekin.

“Esto es un máster musical que supone un total de 15 millones de pesetas por concursantes” zioen produktoreak, Tony Cruzek.
"No importa tanto lo que nos hayamos gastado sino que el proyecto funcione"


Cruzek esan bezala, parte hartzaideak inor ez izaten sartu ziren operación triunfo programara, eta bakoitzak 200000 milioi peseta edukitzen atera ziren.

Honako hauek ziren, lehen edizioko partaide baten hitzak;  "Nos hicimos millonarios con 19 años. Miré el banco y nunca había visto tanto dinero en mi vida. Tener la salud mental de tomar las buenas decisiones, de saber digerir cada cosa… Éramos carne de psiquiatra"


-Maddalen

ENPRESAK ETA MODA

Enpresa baten helburua ahalik eta bezero eta diru gehien lortzea da. Horretarako hainbat erabaki eta estrategia egin behar dituzte, dirua eta erosleak ez baitira egun batetik bestera etortzen. Horregatik enpresa guztiei laguntzen eta onurak ateratzea laguntzen dien faktore garrantzitsuenetako bat manipulazioa eta askatasuna kentzea da. Izan ere, gaur egun, manipulatuak bizi gara arlo guztietan, baina gehien nabari eta ikusten den sektorea, modarena da.

Gaur egun, estereotipo gehiegi daude gizartean eta horien arabera jantzi, margotu, orraztu eta gure gorputza zaintzen dugu. Guztiok joan behar gara modara jantzita, “youtuberrak”, “influencerrak” eta goi mailako jende eta kirolariek inposatzen eta nahi duten bezala. Baina horren atzean enpresak daude, eta horien esku egoten da pertsona famatu eta influentziatzaile horiek zer jantzi eta zer nolako bizitza eraman behar duten inposatzea, beraiei onurak atera ahal izateko. Horregatik, nahiz eta  Zarak atera duen munduko soineko itsusiena jantzi edo Cristiano Ronaldok Adidaseko zapatila zulodunak jantzi, mundu erdiak erosi eta jantzi egingo ditu baina onuradun bakarrak bi enpresa eta bi famatu horiek izango dira.

Garrantzi gehiegi ematen diogu besteek zer esango dutenari, ez dugu guk benetan nahi duguna egiten, besteek zer esango dutenaren zain egoten gara beti, enpresek inposatutako estereotipo faltsu horiek bete nahi ditugulako. Emakume argalak eta ipurdi gogorrak eta mutilak altuak eta muskulatuak. Horrek kaltea besterik ez du egiten gugan. Izan ere, zenbat eta zenbat pertsona joaten dira gogoz kontra gimnasiora guztion buruan dagoen irudi perfektua lortzera.

Gaurko gizarte honi aurre egin behar genioke, norbanakoak nahi duen modura jantzi eta bizi eta enpresa horiei onurak beste modu batera atera beharko direla jakinarazi, azkenean, gurekin nahi dutena egiten dutelako eta guk, nahi dutena ematen diegu: dirua.

Obsolesentzia programatua

Gaur egungo ekonomia sistema linealaren eta gure gizarte kontsumistaren arazo larrienetako bat obsolesentzia programatua da. Ekoizleek, kontsumo edo salmentak handitzearren, produktu baten iraupena laburtzen dute; horrela, ahalik eta iraupen-denbora gutxien izan dezan. Aurreikusitako zaharkortasuna negozio estrategia bat da, etorkizunean, kontsumitzaileak ordezko produktu eta zerbitzu berriak erosteko beharra sentitu dezan.

Ekonomia eta kontsumoa fenomeno horren menpe egoteaz gain, ingurumenaren etsairik handienetakoa bihurtu da. Urtero, 50 milioi tona hondakin elektroniko sortzen dira, ehuneko oso handi bat (% 85 inguru) ausaz baztertuta geratzen da eta garapen bidean dauden herrialdeetako hondakinekin batera, birziklatu gabe gelditzen dira, ingurumena eta pertsonen osasuna arriskuan jartzen. Baina, gizarte eta planetan eragin negatiboak baino ekartzen ez baditu, zergatik ez du estatuak egoera hobetzeko esku hartzen?

Hein batean, gizarteak eta ekonomiak funtzionatzeko duen modu honi esker, hainbat onura sortzen dira. Ekoizpena beste modu bateara funtzionatuz izango zena baino askoz ere altuagoa da. Horrek herrialdeko barne produktu gordina igotzeaz gain, ekonomia-jarduera arintzen du. Enpresek gehiago erosi eta gehiago saltzen badute, irabazi handiagoak izanda hedatu nahi izango dute. Horrela, enplegua sortuz. Enplegua baldin badago, familiek irabazitako diruarekin enpresei erosteko aukera izango dute, zirkulu hau behin eta berriro errepikatuz. Enpresa baten hazkundeak ez du ekonomian soilik ergina, gizarterako ere onura dakar. Azken finean, gobernuaren interesa aurreikusitako obsolesentziaren alde dago.

Obsolesentzia programatuaz gain, badago gobernuak kontsumoa kontrolatzeko erabiltzen duen beste tresna bat: zaharkotze hautemangarria. Gizarte kapitalistaren funtsetako bat erosketak ahalik eta handienak izatea da. Kontsumitzaileak produktua bera puskatu baino lehen aldatuz gero, obsolesentzia programatuaren oinarriak beteko dira. Horretan datza hain zuzen zaharkotze hautemangarria; marketin estrategien bidez erosleari produktua zaharberritu behar duela konbentzitzea. Horren adibide garbiena moda munduan gertatzen dena da: nork erosten du arropa benetan behar duelako edo azken moda jarraitzeko?

Non dago gure beharrak asetzeko erosten ditugun produktuen eta enpresen marketin estrategien ondorioz erosten ditugun produktuen arteko muga? Obsolesentzia programatuarekin gure bizimodua eta ekonomia jarduera etengabeko kontsumismoan murgilduta dagoen aktibitate bihurtu dira. Hala ere, kontuan hartu behar da obsolesentzia programatuak prezio baxuagoak izatea ekartzen duela, edozein produktu edozeinen esku egonda. Eta bestalde, horrelako sistemarik gabe, gure ekonomia egoki funtzionatzeko gai izango litzateke?