ERTE-AK
Lan-araudiak aldi baterako zenbait neurri arautzen ditu, enpresek har ditzaketenak, behar bezala justifikatutako kausak daudenean. Horregatik, COVID-19aren eraginez oso erabilia izaten ari da.
Hala, aldi baterako ezinbesteko kausak daudelako, enpresaburuak erabaki dezake lan-kontratuak etetea edo lanaldia murriztea, aldi baterako enplegua erregulatzeko espedientearen mekanismoaren bidez.
Lan-kontratua etetea
Lege honen Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bategina onartzen duen martxoaren 24ko 1/1995 Legegintzako Errege Dekretuaren 45., 47. eta 51. artikuluek ezartzen dute, lan-kontratua eteteko beste arrazoi batzuen artean, ekonomia-, teknika-, antolamendu- edo ekoizpen-arrazoiek edo aldi baterako ezinbesteko arrazoiek eragindakoak, legelarien abokatu Belén Muñozek adierazi bezala.
Arrazoi ekonomikoak daude enpresaren emaitzetatik egoera ekonomiko negatiboa ondorioztatzen denean, hala nola egungo edo aurreikusitako galerak daudenean, edo diru-sarrera arrunten edo salmenten maila etengabe murrizten denean. Nolanahi ere, murrizketa iraunkorra dela ulertuko da baldin eta ondoz ondoko bi hiruhilekotan hiruhileko bakoitzeko diru-sarrera arrunten edo salmenten maila txikiagoa bada aurreko urteko hiruhileko berean erregistratutakoa baino.
Arrazoi teknikoak gertatzen dira aldaketak gertatzen direnean, besteak beste, ekoizpen-bitartekoen edo -tresnen esparruan; antolamendu-arrazoiak, aldaketak gertatzen direnean, besteak beste, langileen lan-sistemen eta -metodoen esparruan edo ekoizpena antolatzeko moduan; eta ekoizpen-arrazoiak, aldaketak gertatzen direnean, besteak beste, enpresak merkatuan jarri nahi dituen produktuen edo zerbitzuen eskarian.
Ezinbesteko aldi baterako kausatzat hartzen dira, halaber, suteak, lurrikarak, uholdeak edo enpresaburuaren jarduera-eremutik kanpoko kanpoko egitate baten ondoriozko beste edozein kausa, aurreikusi ezin diren edo saihestezinak diren egoerak izanik.
Kasu horietan, lan-kontratuak etetea eragin duen arrazoi gisa ezinbesteko kasua dagoela egiaztatu beharko du lan-agintaritzak, eragindako langileen kopurua edozein dela ere, kasu honetan erregulatzen duen araudiaren arabera izapidetutako prozeduraren ondoren, COVID-19k sortutako osasun-krisia ezinbesteko kasutzat jotzeko presuntzioa baitago.
Ezinbesteko arrazoiengatik kontratua eteteko prozedura enpresak eskatuta hasiko da, beharrezkotzat jotzen dituen frogabideekin batera, eta aldi berean langileen legezko ordezkariei jakinaraziko zaie. Ordezkari horiek alderdi interesdun izango dira prozeduraren izapidetze osoan.
Lan-agintaritzaren ebazpena, ezinbesteko jarduketak eta txostenak egin ondoren, eskaera egin eta bost eguneko epean emango da, eta, hala badagokio, enpresak alegatutako ezinbesteko kasua dagoela egiaztatzera mugatuko da. Enpresak hartuko du kontratuak eteteari buruzko erabakia, eta ezinbesteko kasua eragin duen gertakariaren egunetik aurrera izango ditu ondorioak. Enpresak erabaki horren berri eman beharko die langileen ordezkariei eta lan-agintaritzari. ERTEren ondorioek, nolanahi ere, atzeraeraginezko ondorioak izango dituzte eskaera egiten denetik.
Ezinbesteko arrazoiengatik kontratua eteten den kasu horietan, langilea legezko langabezia-egoeran egongo da. Eta hori eragiten duten arrazoiak katastrofikoak direnean, SEPEk baimena eman dezake langabezia-prestazioak jasotzen diren denbora ez zenbatzeko ezarritako gehieneko jasotze-aldiak kontsumitzeko. Era berean, kasu horietan, baimena eman ahal izango zaie langabezia-prestazioak jasotzeko eskubidea izateko behar diren kotizazio-aldiak ez dituzten langileei.
Zertan bereizten dira enplegu-erregulazioko espedienteak eta ERTE?
Enplegua erregulatzeko espedienteak dira biak, gure abokatu Miguel Angel Diezek azaldu bezala. Lehenengoak langilearen kontratua iraungitzea dakar, hau da, haren kaleratzea, eta bigarrenak, gaur egun Gobernuak sustatzen duen neurria dena, lanaldia murriztea, horrek dakarren soldata-murrizketarekin, edo, bestela, kontratua etetea egungo krisi-egoerak irauten duen bitartean. Biak dira enpresaburuak har ditzakeen legezko neurriak.
Langabeziagatiko prestaziotik kobratu beharreko ehunekoei eragiten die ERTEk?
ERTEk ez ditu ezertarako aldatzen langabezia-prestazioaren ehunekoak, ez prestazioaren iraunaldian, ez hura amaitu ondoren. Kaleratzeen kasuan, ehuneko hori oinarri arautzailearen %70 izango litzateke lehen 180 egunetan, eta %50 181etik aurrera.
Aldi baterako lanaldia murriztea:
Neurria Langileen Estatutuari buruzko Legearen testu bategina onartzen duen martxoaren 24ko 1/1995 Legegintzako Errege Dekretuaren 47.2 artikuluaren arabera, lanaldia murrizteko arrazoi dira ekonomikoak, teknikoak, antolakuntzakoak edo ekoizpenekoak, bai eta ezinbesteko arrazoiak ere.
Ondorio horietarako, lanaldia ehuneko hamar eta hirurogeita hamar artean murriztea hartuko da lanaldi-murrizketatzat, eguneko, asteko, hileko edo urteko lanaldia oinarri hartuta. Lanaldi-murrizketak irauten duen bitartean (araudiak ez du gutxieneko eta gehieneko mugarik ezartzen), ezin izango da aparteko ordurik egin, ezinbesteko kasuetan izan ezik.
Era berean, aldi baterako lanaldi-murrizketa duen langilea legezko langabezia-egoeran dago.
Zer gertatzen da probaldian banago eta ERTE batek eragiten badit?
Probaldian dagoen langile baten kasuan, ERTE batek ondorio berberak ditu, Gizarte Segurantzan kontratatuta eta kotizatuta baitago, eta, horregatik, langabezia-prestazioa jasotzeko eskubidea izango du beti, salbu eta langileak bere aurreko lan-harremana borondatezko bajagatik (edo lanpostua uzteagatik) amaitu badu, eta hiru hilabete baino gehiago igaro ez badira borondatezko bajaren datatik eta egungo probalditik Rodrigo Vals abokatuak azaldu duenez.
ERTEtik kanpo, kaleratu nezakete egoera ekonomiko txarra dela eta?
Kontuan hartu behar da martxoaren 27ko 9/2020 Errege Lege Dekretuaren 2. artikulua, COVID-19ren ondorioak arintzeko neurri osagarriak hartzen dituena lan-arloan.
Horrenbestez, ezin izango da lan-kontratua azkendu, ez eta kaleratzerik egin ere, ezinbesteko kasuetan edo arrazoi ekonomiko, tekniko, antolamenduzko eta ekoizpenezkoetan justifikatuta badago, zeinetan babesten baitira martxoaren 17ko 8/2020 Errege Lege Dekretuaren 22. eta 23. artikuluetan kontratuak eteteko eta lanaldia murrizteko aurreikusitako neurriak, Ismael Franco Rivas abokatuak azaldu bezala.
Oso garrantzitsua da nabarmentzea kaleratzeko debeku hori, adierazitako arrazoiengatik, martxoaren 28ko 9/2020 Errege Lege Dekretua indarrean jartzen denetik soilik aplikatzen dela, eta ezinbesteko kausengatik edo arrazoi ekonomiko, tekniko, antolamenduzko eta ekoizpenezkoengatik objektiboak diren azkentze edo kaleratzeetan soilik aplikatzen dela.
Nola geratzen da langabezia kobratzeko nire eskubidea ERTE baten ondoren? Nolakoa izango da kobratzen duzun langabezia?
Garrantzitsua da langile batek langabezia kobratzeko eskubidea nola geratzen den jakitea. Bada, gaur egun ERTE baten ondorioz kobratzen den langabezia-prestazioak ez dio eragingo metatuta daukagun langabeziari, estra bat bezala izango da, eta eskubidea izan edo ez kobratu egingo da, langileak kotizatutako aldiari kalterik egin gabe.
Baldintza bakarra izango da ERTEen malgutzea arautzen duen Errege Dekretua eman aurretik kontratatuta egotea beti, hau da, martxoaren 18an. Kasu horretan, enplegu-bulegoak alta emango dizu ofizioz, langabezia-prestazioa kobratzeko.
Hala ere, langile bat ERTErik gabe kaleratzen badute, gomendagarria da kaleratze-gutuna ez sinatzea, Miguel Ángel Díez Leglitasen abokatuak azaldu duen bezala; izan ere, enpresentzat nahikoa mekanismo daude koronabirusaren arazoak sortutako egoera puntuala konpontzeko, hala nola ERTEra jotzea, aldi baterako arazoak konpontzeko.
Zer ERTE mota daude?
Urriaren 29ko 1483/2012 Errege Dekretuak hiru prozedura mota arautzen ditu: kaleratze kolektiboa, kontratua etetea edo lanaldia murriztea.
Zenbat kobratzen da?
ERTEk irauten duen denbora horretan, langileak dagokion langabezia-prestazioa kobratzen du, hau da, oinarri arautzailearen% 70 langabezian dauden lehen sei hilabeteetan, eta% 50 zazpigarrenetik aurrera.
Zenbat kostatzen zaio enpresari?
Enplegatzaileak ez du kaleratzeagatiko kalte-ordainik ordaindu beharko, bai, ordea, langileak lanera itzultzea, ezarritako epea amaitutakoan, eta Gizarte Segurantzako kotizazioen % 100 ordaintzen jarraitu beharko du, enpresa-kuotari dagokionez.
Hala ere, gaur egungo salbuespenezko egoerak direla eta, Gobernuak kotizazioetatik salbuesteko agindua eman die ERTEei ezinbesteko arrazoiengatik ekiten dieten enpresei. % 75ekoa izango da aurtengo otsailaren 29an Gizarte Segurantzan 50 langile baino gehiago dituzten enpresentzat. Data horretan bertan 50 langile baino gutxiago dituztenentzat, enpresa-kotizazioa ordaintzetik% 100era iritsiko da.
Zer gertatzen da langabeziarekin?
Exekutiboak zehaztu duenez, ez da kontuan hartuko langileak prestazioa kobratzen duen denbora, prestazioa jasotzeko gehienezko epea kontsumitzeko, "Kontagailua hutsean" bezala ezagutzen dena.
Nire ustez, ERTE-ak baliagarriak dira gaur egun bizi dugun egoera arintzeko, izan ere, dagoeneko 900.000 pertson berri parora joan dira COVID-19-aren eraginez, enpresa askok galerak sufritzen ari direlako honen ondorioz.
Bibliografia:
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina
Oharra: blogeko kideek soilik argitara ditzakete iruzkinak.