ATZERALDI HANDIA

ATZERALDI HANDIA

Atzeraldi handia, 2008.urtean Estatu Batuetan hasi zen krisi ekonomikoari deitzen zaio. Hainbat arrazoirengatik hasi zen krisi ekonomiko hau: erregulazio ekonomikoan akatsak zeundelako, bankuek delitu asko egin zituztelako…

Krisialdia eragingo zuen lehenengo gertakari nagusia 2007 urtean Ameriketako Estatu Batuetan izandako subprime hipoteken krisia izan zen, ondoren mundu osora zabaldu zena. Bereziki herrialde garatuetan izandako higiezinen burbuilaren leherketa dela eta, 2008 urtean krisia finantza sektore osora zabaldu zen. Berehala, krediturako bidea itxita, finantza krisiak ekonomia erreala jo eta atzerakada nabarmena izan zen mundu osoan.

Atzeraldi hau hainbat ondorio ekonomikoak ekarri zituen mundu osoan zehar:

1.Munduko merkataritzaren beherakada

2008ko urriaren erdialdean, Baltic Dry Index, nazioarteko itsas merkataritza neurtzen duen indizea %50a jaitsi zen astebetean, enpresa esportatzaileek ganbio-letrak lortzeko zailtasun handia zutelako nazioarteko krediturik gabeko merkatuan

2009ko otsailean, The Economist aldizkariak nazioarteko krisialdiak manufakturen krisialdi sakona sortarazi zuela argitaratu zuen, jaitsierarik handienak esportazioetan oinarrituriko ekonomietan gertatzen ari zirela adieraziz, batez ere Asian

2.Jaitsieren hasiera

2008ko urtarrila, aldakortasun handiko hilabetea izan zen burtsan. Urtarrilaren 21a, egun beltza izan zen, Ibex 35 indizeak %7,5 galdu zuen egun hartan, eta hurrengo egunean, sesio gehienean zehar, beste %6 inguru galtzen ibili ondoren, goraka itxi zuen sesioa, New Yorkeko burtsak jaitsierak txikitzean.

3.2008ko iraileko eta urriko hondamendia

2008ko irailaren amaieratik 2008ko azaroaren hasierara arte, New Yorkeko burtsako Dow Jones Industrials indizea 11.500 puntuko mailatik 7.392 puntuko mailara jaitsi zen. Nazioarteko burtsa gehienak %20 eta %30 bitartean egin zuten behera aste gutxitan. Balore merkatuen gutxiengo balioa azaroaren 20tik azaroaren 21era lortu zen.

Ondorio ekonomikoak eragiteaz gain, hainbat ondorio gizartean sortu zituen:

Langabetu kopurua nabarmen igo zen herrialde askotan. OECDko herrialdeetan iraupen luzeko langabetu kopurua izan zen gehien goratu zen langabezia atala. Espainia OECDko herrialdeetan langabetu gehien zituen herrialdea izatera heldu zen, %20tik gorako langabezia tasekin. Bestalde, langileen erosteko ahalmena ere nabarmen murriztu zen soldaten izozketa eta murrizketen ondorioz, inflazioak bere horretan jarraitzen zuen bitartean. Horren guztiaren ondorioz kontsumo joerak aldatu ziren; adibidez, marka zurien kontsumoa goratu egin zen, arrain freskoaren ordez arrain izoztua eta haragi mota merkeagoak erosten hasi zen jendea eta kasu askotan oporraldietan bidaiatzeari utzi egin zitzaion. Pobrezia ere nabarmen igo zen eta elkartasunerako erakundeek laguntza eske joaten zitzaizkien guztiak hartzeko ezinean geratu ziren