888apostu etxeari isuna

888 APOSTU ETXEARI ISUNA

Espainiako publiztate arduraduna "Autocontrol" 888 apostu etxeak isuna jarri dio Carlos Soberak telebistan egindako azkeneko iragarpenari.

Isun hau ezarri da; bi pertsona agentziarekin kontaktuan jarri direlako eta hau jakinarazi diete iragarpen horretan kirol apostuei eta joko konpultsiboa erakartzen ari direla eta honek zalantzak sortu ditu. Gizartean urduritasuna eta irabazteko gogoak sortzen ditu eta geroz eta jende gazteagoen artean.

Iragarkian Carlos Soberak behin eta berriz errepikatzen du jokatzeko, slogan honekin: "sartu, sartu, sartu, jolastu, jolastu, jolastu, apostu, apostu, apostu" Beraz azkenean erreklamatzaileei arrazoia eman zaie eta apostu etxeari isuna ezarri zaie, eta iragarkia ezabatua izan da. Betirako erretiratzea behartu zaie eta isunaren prezioa oraindik ez da ezagutzen.

Langabeen bataz bestekoa murriztu

LANGABEEN BATAZ BESTEKOA MURRIZTU

Gobernuak epe luzeko langabeen bataz bestekoa murriztu nahi du, urtero 150.000 pertsonen langabezia murriztuz. Murrizketa hau Reincorpora T plangintzaren bitartez egin nahi dute.

plan honen helburua da hurrengo hiru urteetan (2019, 2020 eta 2021), epe luzeko langabezia-tasa murrizteaeta  biztanleria aktiboaren ehuneko 2,2 puntu igotzea. Langabeen bataz bestekoa murriztu eta horrekin batera langile aktibo bihurtu.

Hori lortzeko helburua zifra hori murriztu beharko litzateke epe luzeko langabezia tartea jeitsiz eta  850.000 pertsona murriztuko litzateke 2021 amaieran, 23,5 milioi biztanle aktibo batekin. 

Prestazioak eta orientazio saioak ere proposatu dituzte 52 urte baino txikiagoentzat, horrela prestatuagoak izango dira lan egiteko eta gainera langabeziatik ateratzeko laguntza bat izan daitekela dio gobernuak.

“FRECCIAROSSA” CAF-EN ESKUETAN

Trenitalia S.p.A. konpainia publikoak CAF hautatu du ETR500 abiadura handiko 59 trenen mantentze lanak egiteko hurrengo 6 urteetan, baina beste sei urtez luzatzeko aukerarekin. Tren hauek “Frecciarossa” izenarekin ezagutzen dira Italian, “Gezi Gorria” esan nahi du. Kontratu hau 120 milioi eurokoa da, lehen esan dudan bezala sei urteetarako.

Abiadura handiko tren hauek “Turín-Milán-Salerno” linean funtzionatzen dute herrialdearen iparraldetik hegoaldera. Turín, Milán, Reggio Emilia, Bolonia, Florencia, Roma, Nápoles eta Salerno hiriak lotzen dituzte, 300km/h abiaduran zirkulatzen dute. Gainera, abiadura handiko lineaz kanpo beste hainbat hiritara iristen da (Padua, Venecia, Rímini, Ancona, Pescara, Foggia eta Bari).

Mantentze lanak Trenitaliaren tailerretan egingo dira, abiadura handiko zerbitzuak Napoles eta Milanen daudelako. Eta baita, konpainia italiarrak Erroman eta Venezian dituen instalakuntzetan. Kontratu horretan, trenbideetako eta geltoki nagusietako asistentziak daude barne. Garrantzitsua da esatea, 300 pertsona kontratatuko direla Italiako proiektura, hau da, honekin enplegu gehiago sortuko dela bertan.

CAF-ek jakinarazi du baita, Belgikako De Lijn compainiak 23 tranvia erosiko dizkiola 44 milioi eurorengatik. Azken hiru urteetan, CAFek kontratu garrantzitsuak lortu ditu Beneluxen, besteak beste, Bruselarako metro-unitateen hornidura, metro- eta tranbia-unitateak eta Luxenburgo eta Utrecht tranbiak. Honek guztiak, konpainia Beasaindarrak daraman martxa ona erakusten digu.

https://www.diariovasco.com/economia/empresas/caf-gana-contratos-italia-belgica-2019032

8134240-nt.html

http://consensodelmercado.com/mercado-continuo/18157/caf-se-adjudica-un-contrato-de-mantenimiento-de-trenes-en-italia-y-amplia-su-contrato-de-suministro-de-tranvias-en-belgica

https://www.caf.net/es/sala-prensa/nota-prensa-detalle.php?e=275

http://www.finanzas.com/noticias/economia/20190328/logra-contrato-mantenimiento-trenes-4015319_age.html

MAIALEN UGALDE

EKONOMIA MARXISTA

Azken urteotan, mundu mailan aldaketa politiko haundia egon da. Herrialde garrantzitsuenetan eskuin alderdiek hartu dute indarra eta ezkerreko alderdiak bigarren plano batean geratu dira. Gertaera honek mundu mailako ekonomian sekulako inpaktua du, izan ere, agintean dauden politikariek ezartzen dituzte ekonomia arloko arauak. Gaur egungo egoera ulertzeko, garrantzitsua da historian zehar gizarteak eduki duen garapena kontuan hartzea eta garai desberdinetako pentsalarien teoriak ezagutzea.

Denok dakigu, historian zehar pentsalari askok bere ikuspuntua azaldu dutela eredu ekonomiko desberdinen inguruan. Horietako bat, Karl Marx pentsalaria izan zen. Berak garatutako pentsamendu ekonomikoan oinarritu zen "Ekonomia Marxistaren Eskola" eta pentsalaria hil zenean bere teoriak garatzen jarraitu zuten eskola hortako partaideek.

Marxek kapitalismoa eta bere garaiko produkzio metodoa analizatzen jardun zuen eta kontrako interesak zituzten bi gizarte-klase bereiztu zituen: burgesia eta proletariadoa. Burgesak produkzio iturrien jabeak dira eta ondasunak gutxi batzuen eskuetan kontzentratzea lortzen dute, gizarteko talde ahulena explotatuz (proletarioak). Bestetik, proletarioak lan-indarraren jabetza dute soilik. Industrializazioaren ondorioz, giza-izatea ezerezean gelditzen da, gizakia gauza bihurtzen da eta    lan-indar huts moduan tratatzen dira.Bi klase hauek antagonikoak dira eta kontrako interesak dituztenez klaseen arteko borroka sortzen da.

Beste faktore garrantzitsu bat lanaren banaketa da. Langile bakoitza eginbehar determinatu bat egiteko espezialista bihurtzen bada, ez da gai beste eginbeharrik egiteko. Beraz, industrializazioak ekarritako makinek eginbehar hori betetzeko ahalmena badute denbora gutxiagoan eta modu merkeagoan, langilea baliorik gabe geratuko da eta bere lanpostua galduko du.

Marxek ekonomia aztertu ondoren, kapitalismoaren bukaera beharrezkoa dela aldarrikatzen du. Bere aldarrikapena 5 kasuekin justifikatzen du:

1: Enpresen irabazi-tasen jetsiera

2: Irabazi-tasen jetsirerak enpresa txikiei ez zieten lekua uzten merkatuan

3: Langileak makinengatik ordeztea

4: Kapitalismoak proletariadoaren iraultza ekarriko du, gizarte komunista berri bat sortuz

5: Langilearen giza-izatea ezerezean geratzen da eta merkantzai hutsala da

KUTSADURAREN AURKAKO PROIEKTUA

KUTSADURAREN AURKAKO PROIEKTUA

Gaur egun dagoen kutsadura dela eta, ez gara konturatzen ze arriskutsua izan daitekeen gure planetarentzat. Enpresa askok beraien produktuak ekoizten dituenean erabiltzen dituzten materialak kutsadura handia ekartzen dute, beste gauza askok bezala eta ondorioz horren aurrean, Nafarroako Gobernuak aurrera pausu bat eman du.

Izan ere 2030 urtera bitarteko ekonomia zirkularra garatzeko agenda onartu du. 

Honek esan nahi duena da, Iraunkortasunaren aldeko, aldaketa klimatikoaren aurkako proiektua martxan jarri dutela.

Ekonomia zirkularrak eredu ekonomiko berri bat jasotzen du; ekonomia zirkularrean erabilitako materialak bota ordez berreskuratu egiten dira, produktu berriak ekoizteko erabiliz berriz ere ekonomian txertatzeko. 

Gainera, honen bidez, ez dugu natur baliabideetara jotzeko biderik, honekin natura suntsitzea eragozten dugu, eta era beran guk dagoeneko erabilitako produktuak ez dira zabor bilakatzen berriz ere proiektuan sartzen baitira. 

Proiektu honek sekulako arrakasta izan du, Euskal Herri mailan eta gainera ekintza honek, ez du betelako esfortzurik eskatzen. 

RENOVE PLANA

RENOVE PLANA

Gaur egun garraioen erabilera geroz eta handiagoa da, izan ere, alde batetik bestera mugitzeko baliabide azkarrena baita. Ondorioz, erabilera honek beraren baitan jarrai dezan eta kutsadurarekin murrizteko, Renove Plana abian jarri da.

Renove Plana, Eusko Jaurlaritzak atera duen ibilgailu efizienteagoak erosteko plana da. 

Urte honetako Martxoaren 1etik aurrera fakturatutako erosketentzat balioko du. Bere helburua kutsadurari  aurre egiteko, auto elektrikoak erosteko 3.000€ diru laguntza jasoko dute eta 2.000€ -ko diru laguntza diesel eta gasolina behar duten ibilgailuentzat. Baina diru laguntza hori jaso ahal izateko, ezinbestekoa da trukean auto zaharra txatarrerarako uztea.

"EEE" Energiaren Euskal Erakundeak ardurtuko da garraio hauen laguntza osoa kudeatzen eta oraingoz guztira esan dutenez, gutxi gorabehera 8,3 milioi euro dira.

Beste alde batetik, 2019ko garraio eta mugikortasun eraginkorrean inbertitzeko laguntzen programa indarrean egongo da martxoaren 28tik urriaren 31ra edo esleitutako aurrekontua amaitu arte

Gainera, nahitaezkoa izango da ordezkatzen duen ibilgailua txatartegira eramatea eta data horretatik aurrera egin beharko da. Txatartegira eramango den autoa laguntza eskatu duen pertsonarena izan beharko da, gutxienez 2019ko urtarrilaren 1a baino lehenagotik. Gainera, ibilgailu horrek hamar urte edo gehiagoko antzinatasun probatua izan beharko du autoa baldin bada eta zazpi urtekoa furgoneta bada; eta ibilgailuaren lehenengo matrikulazioa hartuko da erreferentzia gisa.

Mundu ilegalaren merkataritza

     Merkatu beltza, berezko merkatu legal eta ofizialetik urrutiratzen dena da, non berez legalki ezingo zuen funtzionatu eta ezin dituen prezio fijoak... bezalako saltze arauak izan. Normalean prezioak balantzakoak baino altuagoak dira, hau da, berez kostatu dena baino garestiagoak, produktu guzti hauek pasa diren esku guztiek diru kantitate bat irabazi nahi dutelako eta probetxua ateratzen diotelako, beraien hartu duten prezioa baino altuagoan salduz. 
Presio ekonomikoak sortzen dira merkatu askatasunagatik, non bakoitzak nahi duena egiten duen eta azkenean prezio legalen maximoa superatzen bukatzen duten. 
Alde batetik, honegatik da ilegala merkatu hau. Ala ere, munduko ekonomia garrantzitsuenetakoa eta handienetarikoa da, pentsatzen da gutxigorabehera 1800 miloi lanpostu hematen dituela mundu osoan. Hau da, 1800 miloi pertsona mundu ilegal hontatik lortzen duen diruarekin bizi da.

Mundu hau batez ere narkotrafikoan basatzen da, zeinetan estimatzen den urtero 240.000 miloi euro generatzen dituen. 

Honek, ekonomia generalean arazo bat ekar dezake. Ez dio inolako mesederik egiten, hontara joan zezakeen dirua beste merkatu ilegala doalako. Ala ere, azken urteotan oraindik debekaturik deuden droga batzuen legalizazioan lanean hari dira, cannabis edo marihuanan zehazki. Efektu terapeutiko oso onak ditu, medizinan rezetatuak dira askotan, eta hau dela eta alcohola legala den bezala, droga hau legalizatu nahi dute, hau da, merkatu beltzetik atera merkatu legalean sartzeko.

Oferten eta Black friday faltsuen iruzurra

    Azken urteotan mundu osoan asko handitu da kontsumismoa, batez ere arropa, estetika... munduan. Kanpoko itsurari, hau da, fisikoari, garrantzia handia ematen zaio gaur egun, eta milaka enpresek hau aprobetxatzen dute dirua eta negozioa egiteko, modu desberdinetan. Dendek berezko irabaziak dituzte, baina askotan, hauek handitzeko, bezeroa engañatzera jotzen dute, adibidez, oferta faltsuetan.


     Hau asko gertatzen da black friday bezalako promozio handietan, non bezeroari iruditzen zaion erosten hari dena oso rebajatua dagoela, fama hau duelako, baina berez ez da egia. Benetan gertatzen dena hau da: egun berezio hauek iritsi aurretik beraien produktuaen prezioak asko handitzen dituzte, horrela black friday-a iristean rebajatuak daudela iruditzeko, eta askoz salmenta gehiago izateko. Beste batzuetan, lehen zuen prezioa txikian jartzen dute, eta gizakion bista aprobetxatuz, gauza handi eta koloretxuetan fijatzen dela gehienbat, prezio berria horrela jartzen dute, ia deskonturik izan gabe
Negozio borobila da enpresentzat: beraien fama asko zabaltzen delako, jende mordoa joango delako beraien dendetara erostera eta gainera izugarrizko ofertak dituztela pentxatuz joango direlako etxera.

Gezurreta hau enpresa handietan gertatzen da, multinazionaletan esaterako. Honen ondorioz, enpresa eta denda txikiak aplastatuak dira hauengatik, hauek itxurarazten dituzten oferta faltsuen arrakastagatik, eta famak ematen dien botere maltzurragatik.  Momentu txar batean aurkitzen dira beraz, enpresa txiki hauek, eta bi aukera dituzte: edo baztertuak izan moda hontara ez batzeagatik, edo ofertak egitea, berez negatiboak izango direnak seguraski enpresarentzat.
Azken finean, oferta moda hauek enpresen asmakizunak dira diru gehiago ateratzeko bezeroak engañatuz soilik.

Petrolioa: munduaren urre beltza

Petrolioa munduko urre beltza da. Petrolioarekin, gasolina, plastikoa eta beste hainbat eratorritako material fabrikatzen dira. Petrolioa ekoizten duten herrialde asko badaude ere, Espainia ez da petrolioa ekoizten duen herrialde bat edo, gutxienez, kopuru handietan, eta urte bakoitzeko aurrekontuetako zati handi bat erabili behar du hura erosteko. Hori esanda, azken urteotan petrolioak eduki duen prezio baxu historikoek aurrezki handia suposatu dute herrialde inportatzaileetan; Espainia, esaterako.

Petrolioaren prezioari buruz hitz egiteko, aipatu behar da petrolioaren prezioa normalean barriletan edo litrotan neurtzen dela eta, noski, prezioak gora-beherak ditu eskaria eta eskaintzaren arabera. Hori horrela, aipatu behar da petriolioaren eskaria eta eskaintza etengabe aldatzen ari delako, haren prezioa ere etengabe aldatzen ari dela, proportzio txikian, hori bai. Kontestualizatzeko, gaur bertan (2019/04/04) petriolio-barrilak 69,51$ balio ditu eta, atzo berriz, %0,13 gehiago balio zuen (69,42$).

Hori esanda, analistek eta ekonomistek diote petriolioaren krisia gertu dagoela, eta honek prezioen beherakadak ekarriko ditu. Petrolioaren krisiaren ezaugarri nagusiak hauek dira: gas natural eta energia-iturri naturalen igoera eta kutsaduraren eta petrolio-ustiaketaren aurkako neurri berriak. Honek ondorio oso larriak edukiko ditu, ez bakarrik petrolio negozioan lan egiten dutenentzako, baizik eta petrolioa kantitate handietan esportatzen duten herrialdeei ere. Esaterako, Mexiko eta Arabiar Emiratoen BPG-aren %35a baino gehiago petrolio-esportazioaren menpe dago, geroztik, petrolio krisi baten ondorioz, herrialde osoak jasango zuen krisia, (langabezia, diru-falta inbertsio eta zerbitzuetarako...).

Hori esanda, petrolioaren krisiaren kausak, era berean, oso positiboak dira, izan ere energia-iturri natural eta biodegradagarrien erabilera suspertuko da, atmosfera eta lurraren kutsadura nabarmenki jaitisiz. Hori esanda, petrolioaren amaiera ez dago gertu, ezta gutxiago ere. Petrolioaren beherakada aurrera eramateko urteak eta urteak beharko dira, izan ere mundu osoak du petrolioaren mendekotasuna; horrez gain, diru asko inbertitu beharko da energia-iturri jasangarrietan eta, oraingoz, petrolioa askoz ere merkeagoa da energia-iturri natural horiek baino.

Azken finean, esan daiteke petrolioaren beherakada bistan dagoela, mundua aurrera doan einean eta, trantsizio urte hauek luzeak eta bukaezinak diruditen arren, azkenean lortuko dugu energia-iturri jasangarri eta naturalak erabiltzea, petrolioari bigarren mailako garrantzia emanez.

Turismoa

Gaur egun, Euskal Herrian trusimoa oso ohiko gaia da. Pertsona asko datoz bai Espainia eta baita atzerritik ere. Izan ere, Euskal Herria gauza oso erakargarriek osatzen dute. Alde batetik, gure eskaintza kulturala ikustera datoz; esaterako, Bilboko Guggenheima. Bestalde, oso ezagunak dira ere gure kostalde eta hondartzak; adibidez, Donostiako hiru ondartzak (Ondarreta, Kontxa eta Zurriola). Aldi berean, hemengo gastronomia ezagutzera hurbiltzen dira; ohitura oso arrakastatsutzat hartzen delako "pintxoak" jatearena. Azkenik, inguruetako mendiak bisitatzera datoz, landa-turismoa eginez gure natura eta belardi berdeetaz gozatzeko intentzioarekin; Adarran, kasurako.

Euskal Herria turismoaz gainezka egotearen ondorioa da hiritar askok sektore horretan lan egitea. Baditugu gia turistikoak, hoteletako zerbitzuak... Hortaz, udan turista gehiago datozenean, Euskal Herriko langabezia murriztu egiten da, turismoaren sektorea nagusitzen delako.

Azken urteetan ordea, hiri handietan turismoa gehiegi hazi da eta honek arazoak suposatu ditu inguru ugarietan. Ildo beretik, modan jarri dira gaiarekin lotura duten aplikazioen erabilera. Adibidez, Airbnb; kanpoko bidaiarientzat etxeak alokatzeko programa. Etxe hauek, modu deskontrolatuak hazi dira tankerako aplikazioen erabileragatik eta alokatzen diren pisu asko ilegalak izaten dira. Honela, hemengo hiritarrentzako etxebizitzak murriztu egin dira, turistentzako eskaintza nagusitu delako. Hortaz, zaila dugu alokairu bidez Euskal Herrian bizitzea eta biztanle askok etxea erosteko beharra izan dugu.

Garraio publikoak

Gaur egun, gizarte oroetan aurki ditzakegun zerbitzuak dira garraio publikoak. Horien artean, garraiatzeko modu ezberdinak daude, eta Euskal Herritik mugitzeko ohikoenak direnak autobusak eta trenak dira; bakoitzak bere ezaugarri eta prezioak dituelarik.

Hasteko, autobusak  hiri handietan auzoz aldatzeko garraioak dira, eta beste zonalde askotan baita herri ezberdinen arteko lotura ere egiten dute. Halere, azken urteetan prezioak gora egin du eta hiritarren arteko gatazka ugariak ireki ditu gaiak.

Donostian esaterako, "Dbus" izeneko autobus zerbitzuak bidai bakoitzeko 1'75€ kobratzen ditu, 2009an 0'75 zentimo kobratzen zituelarik. Honek, agerian uzten du zerbitzu publikoei esker nola garatu den ekonomia azkenaldian. Bestalde, negozioa egiten dute gaueko zerbitzuak eskaintzean. Donostialdeako inguruetan, egunsentiko 1:00etatik aurrera 1'75€ kobratu ordez, 2,1€-ko balioa du, ohiko egunerokotik kanpo dagoen ordutegian garraio publikoa eskaintzeagatik.

Horren aurrean, "Mugi" izeneko txartelak daude. Bidai bakoitzeko beti diru kopuru horiek ordaindu ordez, beherakadak dituen txartela da. Norbere bidaiaren luzeera hartzen da kontuan; horretarako, autobusean sartu eta irteterakoan txartela pasa behar da, zenbateko distantzia egin duzun kontrolatzeko (distantziaren arabera, gehiago edo gutxiago kobratuz).

Badaude ordea, "Mugi" ezberdinak: lehenik, arrunta deiturikoa, non argazki pertsonala duzun eta zure bidaia besterik ezin duzun ordaindu; bestetik, hobariduna, argazkirik gabeko txartela dena. Aipatutako azkenarekin, nahi aidina bidai ordaindu ditzakezu, beti ere, kontuan izanda beherapena ez dela arruntarekin bezain handia. Eta "Mugi" txartelaren azken orduko berria izan da, hiritarren aldetik oso eskertua izandakoa: txartel horiek oraingoan, autobusean erabiltzeaz gain, trenean era baliatu daitezke.

Trenak berriz, jendea tokiz aldatzeko baliabide oso erabilgarria da eta hala ere, hainbat funtzio ditu. Askok lanera edo ikastolara joateko garraio gisa erabiltzen dute. Beste batzuek, oporretako bidaiak egiteko. Negozioei dagokionez aldiz, esportazio eta inportaziorako baliabide ezinhobeak dira. Modu bizkor eta babestu batean, ondasunak lekuz mugitzeko aukera eskaintzen dute, eta hau izugarrizko abantaila bat da.

Aipatutako kontuan izanda, argi izan beharko genuke autobus eta tren egoki eta modernoak izatea ezinbestekoa dugula gizartean. Izan ere, biztanle ororen eskubidea da mugitzeko aukera izatea. Nahiz eta prezioekin eztabaida egon, geroz eta arrazoi gehiago daude garraio publikoak baliatzeko: adibidez, kutsadura geroz eta gehiago saihesten da; Donostia inguruko autobus gehienak elektrikoak bihurtu dira eta trenak ez du ingurunea kutsatzen.